Gęś zbożowa
Kolejnym postulatem Państwowej Rady Ochrony Przyrody i Koalicji Niech Żyją! było objęcie całorocznym okresem ochronnym gęsi z kompleksu gęsi zbożowej (tj. gęsi zbożowej Anser fabalis i gęsi tundrowej Anser serrirostris) w województwach zachodniopomorskim i lubuskim. Według Koalicji Niech Żyją!, takie rozwiązanie jest jedynym sposobem na uniknięcie zabijania osobników rzadkiej w kraju gęsi zbożowej Anser fabalis.
Przedstawiciele PZŁ nie zgodzili się z tym stanowiskiem i zakwestionowali podawane dane o liczebności tego gatunku (52 tys. osobników), ponieważ pochodzą one z publikacji z 2015 r. (sprzed dekady!), która nie odzwierciedla obecnego stanu wiedzy. W ramach organizacji Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds (AEWA) szczegółowe badania nad gęsią zbożową prowadzi międzynarodowy zespół ekspertów, który monitoruje populacje tego gatunku. Według najnowszego raportu tego zespołu, wielkość populacji bytujących w cza- się całego roku w Finlandii, północno-zachodniej Rosji, Szwecji, Danii i w Niemczech (dokument AEWA/ AGMIWG/9.8) oszacowano w marcu 2024 r. na 75 tys. osobników. Docelową liczbę gęsi zbożowych, która zapewni zadowalający stan ochro- ny populacji, określono na 70 tys. osobników. Ponieważ ten cel został osiągnięty, gatunek cały czas podlega użytkowaniu łowieckiemu. Ra- port przedstawiony przez AEWA nie zaleca więc zakazu polowań na gęsi zbożowe, a udokumentowany wzrost liczebności umożliwia zwiększenie odstrzału do 5200 osobników rocznie. Niemniej jednak zespół zajmują- cy się stricte tym gatunkiem sugeruje, aby wielkość pozyskania wynosiła do 3000 osobników rocznie.
Liczebność gęsi podczas migracji i zimowania jest monitorowana w Polsce w ramach MPP od 2012 r. Wszystkie gatunki gęsi liczone są cztery razy w roku, od jesieni do wiosny, podczas zlotów na główne krajowe noclegowiska tych ptaków. W takich warunkach rozróżnienie gęsi zbożowych i gęsi tundrowych jest niemożliwe, stąd też są one rejestrowane łącznie.
Od 2021 r. w ramach MPP prowa- dzony jest specjalny monitoring wy- łącznie gęsi zbożowej. Gatunki gęsi są identyfikowane i liczone w żerują- cych stadach. Pierwsze rezultaty tych obserwacji pokazują, że udział gęsi zbożowej w stadach gęsi tundrowej jest niewielki i wynosi zaledwie do 3% wszystkich obserwowanych gęsi zbożowych. W skali kraju proporcja gęsi zbożowych do gęsi tundrowych wyniosła jedynie 0,07% w 2022 r. i 0,10% w 2023 r. Ptaki tego gatunku obserwowane są głównie w północ- nej części Polski.
W opinii ekspertów PZŁ obecność w Polsce w okresie polowań marginalnej części europejskiej populacji gęsi zbożowej nie stanowi powodu wprowadzenia tego gatunku na listę zwierząt chronionych. Pozyskanie gęsi zbożowych jest bardzo małe i niewątpliwie nie będzie miało wpływu ani na populację krajową, ani tym bar- dziej na europejską. Nieuzasadnione i pozbawione naukowych przesłanek byłoby także wprowadzenie zakazu polowania na gęś tundrową w Polsce ze względu na ochronę gęsi zbożowej.
